Em cũng đồng ý với thầy là điều quý nhất ở đời chỉ là một chút tình thân, tình thương ! Nhưng thầy ơi, nước nhà cũng có được độc lập, nhân dân cũng được hạnh phúc hơn xưa đấy chứ ? Việt Nam cũng bắt đầu văn minh hơn rồi ! Còn nếu muốn "hoàn toàn độc lập", "hoàn toàn hạnh phúc", thì đời có gì là hoàn toàn, hoàn hảo đâu ?
Em xin kính vái vong linh thầy !
Những lời cuối cùng của Thầy Hoàng Tụy
Ngày mồng 7 tháng 6 năm 2019, ba
anh em chúng tôi, Phạm Duy Hiển, Chu Hảo và tôi, đến thăm Thầy Hoàng Tụy
ở nhà Thầy tại ngõ 260 Đội Cấn Hà Nội. Thầy Hoàng Tụy ốm nặng đã nhiều
tháng, những dịp ba anh em cùng có mặt ở Hà Nội thế nào cũng rủ nhau sắp
xếp cùng đến thăm Thầy. Tôi là học trò của Thầy Tụy hồi năm 1947 khi
học Chuyên khoa Toán ở trường Lê Khiết, Quảng Ngãi; anh Phạm Duy Hiển là
học trò Thầy Tụy khi Thầy dạy môn Thiên văn ở Đại học, một điều ít ai
biết; anh Chu Hảo tuy không học trực tiếp với Thầy Tụy nhưng cũng luôn
tự coi mình là học trò của Thầy.
Hôm chúng tôi đến thăm, Thầy Tụy vừa ở bệnh
viện Việt Pháp về nhà. Trước đó, Thầy đã trở bệnh rất nặng, có lúc hầu
như không còn biết gì, phải vào viện ngay. Chị giúp việc vẫn theo sát
chăm sóc Thầy kể: Ở viện mấy hôm, lúc tỉnh lại Thầy hỏi: “Trí tuệ của
tôi nó đi đâu mất rồi?”.
Khi chúng tôi đến nhà, Thầy đang nằm trên ghế
đi-văng, đã khá tỉnh táo hơn, Thầy nhận ra tất cả anh em chúng tôi, gọi
tên từng người. Chúng tôi lưu luyến ngồi lại với Thầy gần một tiếng đồng
hồ. Thầy nói vẫn khó nhọc, chậm rãi, ngắt quãng, nhưng nói nhiều. Các
anh chị con Thầy trong nhà bảo từ khi ốm nặng chưa bao giờ Thầy nói
nhiều thế, và sau đó cho đến khi mất vào ngày 14 tháng 7, Thầy cũng
không nói như thế nữa. Chúng tôi ngồi nghe, hết sức cảm động, có cảm
giác Thầy Hoàng Tụy kính yêu của chúng tôi, của chúng ta, đã nói với
chúng tôi những lời trăng trối, những lời nhắn nhủ tâm huyết cuối cùng,
Thầy cũng nhìn lại vắn tắt mà khái quát sâu sắc cuộc đời mình, cho đến
những ngày cuối đời vẫn trằn trọc lo cho vận mệnh đất nước.
Tôi may mắn ghi lại được một clip về những
giây phút quý giá bên Thầy. Tôi xin chép lại sau đây, vì nghĩ đây là
những lời cuối cùng của một nhà trí thức lớn, vị sĩ phu cao quý thời nay
của đất nước gửi lại cho tất cả chúng ta.
LỜI THẦY HOÀNG TỤY
“… Tôi bây giờ không còn sức quan tâm đến chuyện
nước nữa rồi… Bây giờ công danh sự nghiệp chỉ là chuyện phù vân… Nhưng
kể ra hạnh phúc ở đời cũng khó lắm thay… Nhưng kể ra sống mà trọn được
một kiếp cũng thật là khó…
Các anh cùng tuổi cho nên những ngày này vẫn gặp
nhau thường xuyên, đó cũng là điều an ủi, còn tôi một mình buồn lắm các
anh ơi. Cô độc hết sức.
[Thầy gọi tên từng người] Anh Chu Hảo, anh Nguyên Ngọc, anh Phạm Duy Hiển…
Mọi chuyện ở đời đều là phù vân, nhưng cuộc đời
không phải là phù vân. Sống cho phải cuộc đời cũng khó lắm chứ. Tôi nay
92, mọi chuyện hình như đến đây là chấm dứt, nhưng chưa chết. Cuộc đời
lắm nháo nhăng, chẳng lẽ đi qua mà chả có ý kiến gì, nhưng mà có ý kiến
thì mất lòng nhiều người, tôi cũng đã làm mất lòng nhiều người. Tôi rất
buồn nhưng biết làm sao.
Các anh gần nhau có chuyện trò được, còn tôi cô
độc một mình buồn lắm các anh ơi, tôi buồn vô cùng… Khi trẻ thì tưởng
đến lúc già sẽ khác mà chẳng khác bao nhiêu. Buồn quá, biết làm sao…
Cám ơn các anh.
Người ta nói cuộc đời… cuộc đời là phù vân, không
phải đâu… Lỡ biết bao nhiêu việc muốn làm mà không làm được, cho nên
rời khỏi cuộc đời này là một nỗi tiếc… cho nên tất nhiên là cũng mong
tất cả các bạn tiếp tục con đường… Hồi trẻ tôi lạc quan, bây giờ không
phải bi quan nhưng mà cũng hết lạc quan rồi. Có thật sống để mà làm trọn
mọi nhiệm vụ trong mọi kiếp thấy cũng không dễ, được cái này thì mất
cái kia. Ông Trời cũng đa đoan. Cứ như lẽ tự nhiên thì có lẽ cuộc đời
sướng hơn. Tôi bây giờ 92, muốn chết nhưng mà nào có chết được đâu.
Nhưng chắc là tôi đi trước các anh. Dẫu sao tình bạn mấy chục năm cũng
đáng cho chúng ta ghi lại và trung thành với nó.
Người ta cứ nói công danh sự nghiệp, nhưng tất cả
đều là phù vân, còn lại ở đời chỉ là một chút tình thân. Dù sao thì
cũng chào các anh trước khi đi.
Dù sao tôi cũng cố gắng sống một cuộc đời trung
thực, không bao giờ nói trái lòng mình, dù cho lời nói làm bất bình bất
cứ ai, có lẽ đó là ưu điểm của tôi, còn khuyết điểm thì chắc nhiều lắm.
Hồi trẻ tôi tưởng đến tuổi này là nước nhà hoàn
toàn độc lập, nhân dân hạnh phúc, thế mà hóa ra khó khăn quá chừng.
Nhưng tôi nghĩ có khó mới thật giá trị, chứ như dễ quá thì ai cũng làm
được. Cho nên tôi vẫn không thất vọng, vẫn hy vọng một tương lai tươi
sáng cho đất nước.
Nguyên Ngọc ghi
16 -7-2019
http://vanviet.info/van/nhung-loi-cuoi-cng-cua-thay-hong-tuy/
Aucun commentaire:
Enregistrer un commentaire