Khi tôi nghĩ về cuộc đời của Nguyễn An Ninh, tôi cũng nghĩ tới Che Guevara, Martin Luther King, vua Quang Trung, và nhiều nhân vật tài hoa khác... Tôi tưởng tượng những gì họ sẽ làm có ích cho cộng đồng nếu như họ sống rất lâu, liệu họ có ý thức về điều đó không ? Nếu biết, liệu họ có làm khác hơn những gì họ đã làm không ? Liệu cộng đồng có ý thức bảo vệ những con người ưu tú của mình không ? Tôi không chắc lắm.
Tôi ước gì Nguyễn An Ninh bớt đấu tranh hơn một chút và dành thời gian của mình dịch Rousseau hoặc những tác phẩm lớn khác, như vậy có lẽ cộng đồng sẽ được lợi nhiều hơn. Khi tôi bắt đầu đọc "Du contrat social" của Rousseau, tôi đã rất chật vật, nhưng khi tôi đọc bản dịch còn dang dở của Nguyễn An Ninh, đột nhiên mọi thứ trở nên sáng rõ hơn và tôi bắt đầu hiều cả những bài luận khác cũng rất khó đọc của nhà văn Pháp. Sau này tôi thử so sánh vài bản dịch khác của "Khế ước xã hội", thì tôi thấy đa phần là chúng rất khó hiểu. Có ý kiến cho rằng nước Nhật trở nên mạnh như vậy là vì họ đã dịch và đọc (hầu như) tất cả những tác phẩm lớn của phương Tây và của thế giới, tôi cũng tin thế. Phan Chu Trinh đã mong muốn "Chấn dân khí, Khai dân trí, Hậu dân sinh".
Tôi thấy dân mình thường theo tâm lý "Thà một phút huy hoàng rồi chợt tắt", còn tôi thì lại ngưỡng mộ sự "le lói suốt trăm năm", thử nghĩ mà xem, điều gì dễ làm hơn trong hai điều ấy ? Và tôi ước gì có những ngọn lửa không bao giờ tắt, để chúng ta luôn hướng tới mà thêm lòng can đảm.
Aucun commentaire:
Enregistrer un commentaire