Luận về nguồn gốc bất bình đẳng giữa con người - JJR (6)

Khi tước bỏ khỏi sinh vật này, vốn được cấu thành như vậy, tất cả những quà tặng siêu nhiên mà nó có thể đã nhận được, tất cả những năng lực nhân tạo mà nó đã có thể tạo lập được chỉ bởi những tiến trình dài; bằng cách xem xét nó, nói tóm lại, như là nó hẳn đã bước ra từ bàn tay của tự nhiên, thì tôi thấy một sinh vật kém khỏe hơn một số loài, kém lanh lẹ hơn một số loài khác, nhưng, xét về tổng thể, nó được tổ chức một cách có lợi thế hơn tất cả các loài. Tôi nhìn thấy nó no nê dưới một gốc sồi, giải khát nơi dòng suối đầu tiên, tìm thấy chiếc giường của mình dưới gốc cùng cái cây đã cho nó bữa ăn, và thế là những nhu cầu của nó được thỏa mãn.


Đất đai được bỏ mặc cho màu mỡ tự nhiên (ghi chú 4), và được bao phủ bởi rừng bao la mà rìu chưa bao giờ chặt xén, cứ mỗi bước chân lại tặng cho động vật của mọi giống loài những kho dự trữ và những nơi ẩn náu. Con người, rải rác giữa loài vật, quan sát chúng, bắt chước hoạt động của chúng, và nâng mình lên như vậy cho đến bản năng của loài vật, với lợi thế này mà mỗi loài chỉ có của riêng mình, mà con người có lẽ là không hề có cái nào, chiếm đoạt được tất cả những bản năng ấy, cũng như tự nuôi dưỡng bằng phần lớn các loại thực phẩm đa dạng (ghi chú 5) mà các loài vật khác chia sẻ với nhau, và do đó tìm thấy sinh kế cho mình dễ dàng hơn mà không loài nào khác trong số chúng có thể làm được.
 -------------------------------------------

En dépouillant cet être, ainsi constitué, de tous les dons surnaturels qu'il a pu recevoir, et de toutes les facultés artificielles qu'il n'a pu acquérir que par de longs progrès; en le considérant, en un mot, tel qu'il a dû sortir des mains de la nature, je vois un animal moins fort que les uns, moins agile que les autres, mais, à tout prendre, organisé le plus avantageusement de tous. Je le vois se rassasiant sous un chêne, se désaltérant au premier ruisseau, trouvant son lit au pied du même arbre qui lui a fourni son repas, et voilà ses besoins satisfaits.
La terre abandonnée à sa fertilité naturelle (note 4), et couverte de forêts immenses que la cognée ne mutila jamais, offre à chaque pas des magasins et des retraites aux animaux de toute espèce. Les hommes dispersés parmi eux observent, imitent leur industrie, et s'élèvent ainsi jusqu'à l'instinct des bêtes, avec cet avantage que chaque espèce n'a que le sien propre, et que l'homme n'en ayant peut-être aucun qui lui appartienne, se les approprie tous, se nourrit également de la plupart des aliments divers (note 5) que les autres animaux se partagent, et trouve par conséquent sa subsistance plus aisément que ne peut faire aucun d'eux.