Biển Bình Thuận đang bị đầu độc như thế nào?
Lê Anh Hùng | VOA
| 4.7.2017
Ngày 28/6 vừa
qua, truyền thông nhà nước đưa tin, Bộ Tài nguyên - Môi trường đã chấp thuận
cho Công ty TNHH Điện lực Vĩnh Tân 1 nhận chìm gần 1 triệu m3 bùn
thải ra vùng biển thuộc xã Vĩnh Tân, huyện Tuy Phong, tỉnh Bình Thuận. Đây là
khối lượng bùn, cát sau nạo vét vũng quay tàu và khu bến chuyên dùng, phục vụ
cho việc xây dựng Nhà máy Nhiệt điện Vĩnh Tân 1.
Sự kiện một khối
lượng bùn thải khổng lồ sắp được xả ra tại một địa điểm cách không xa khu bảo tồn
thiên nhiên Hòn Cau (một trong 16 khu bảo tồn biển trên cả nước) đã gây xôn xao
dư luận, đặc biệt là trong bối cảnh khu bảo tồn này đã phải lên tiếng kêu cứu
vì tình trạng ô nhiễm do các nhà máy điện thuộc Trung tâm Nhiệt điện Vĩnh Tân
gây ra suốt mấy năm nay.
Lý do Cty Điện lực Vĩnh Tân 1 đưa ra để được cấp phép xả đổ chất thải trên biển rất dễ được “thông cảm”. Tờ Pháp luật TP HCM ngày 3/11/2016 cho biết: “Theo hồ sơ xin phép Bộ TN&MT của công ty này thì khối lượng nạo vét đổ thải lớn. Nếu đổ thải, lưu giữ, xử lý trên đất liền thì phải có diện tích lớn nhưng địa hình tại huyện Tuy Phong phức tạp, không có mặt bằng để thực hiện.”
Lý do Cty Điện lực Vĩnh Tân 1 đưa ra để được cấp phép xả đổ chất thải trên biển rất dễ được “thông cảm”. Tờ Pháp luật TP HCM ngày 3/11/2016 cho biết: “Theo hồ sơ xin phép Bộ TN&MT của công ty này thì khối lượng nạo vét đổ thải lớn. Nếu đổ thải, lưu giữ, xử lý trên đất liền thì phải có diện tích lớn nhưng địa hình tại huyện Tuy Phong phức tạp, không có mặt bằng để thực hiện.”
Quả vậy, Vĩnh Tân
và khu vực xung quanh là một vùng đất chật hẹp: một bên là núi, một bên là biển,
ở giữa là một dải đất hẹp, với địa hình phức tạp. Đây là khu vực vừa cách xa
nguồn cung cấp than, vừa cách xa các trung tâm tiêu thụ điện năng, lại rất nhạy
cảm về môi trường, với một khu bảo tồn biển chỉ cách đất liền vài km.
Vì thế, thật khó
hiểu khi người ta lại cho xây dựng ở đây một trung tâm nhiệt điện khổng lồ, quy
mô lớn nhất cả nước, với 5 nhà máy nhiệt điện than: Vĩnh Tân 1, Vĩnh Tân 2,
Vĩnh Tân 3, Vĩnh Tân 4 và Vĩnh Tân 4 mở rộng. (Để hình thành mặt bằng trung tâm
nhiệt điện người ta phải tiến hành san lấp hàng trăm ha mặt biển. Bãi xỉ của
Nhà máy Nhiệt điện Vĩnh Tân 2 rộng hơn 60ha, với chiều cao thiết kế 27m. Tuy
nhiên, mới sau hơn 2 năm hoạt động, nó đạt đạt độ cao 12m.)
Nhà máy Nhiệt điện
Vĩnh Tân 2 đã hoàn thành và đi vào hoạt động từ ngày 9/9/2014. Cả hai tổ máy của
Nhiệt điện Vĩnh Tân 4 đều đã thực hiện đốt than lần đầu thành công, dự kiến sẽ lần
lượt đi vào hoạt động từ quý IV năm 2017 và quý II năm 2018. Ba nhà máy còn lại
đều đang trong quá trình thi công.
Mới một trong tổng
số năm nhà máy chính thức đi vào hoạt động mà hàng loạt vấn đề về môi trường đã
xẩy ra xunh quanh trung tâm nhiệt điện này.
Mặc dù ra đời sau
Khu Bảo tồn biển Hòn Cau nhưng các dự án của Trung tâm Nhiệt điện Vĩnh Tân vẫn
được phép chồng lấn lên khu bảo tồn thiên nhiên này đến hơn 1.000ha. Điều này
cho thấy là ngay từ đầu, vấn đề môi trường ở đây đã bị đặt xuống hàng thứ yếu. Ông
Nguyễn Hữu Quý, Chủ tịch Hội Bảo vệ Thiên nhiên và Môi trường Bình Thuận, nhận định: “Chịu tác động ô nhiễm từ các nhà máy nhiệt điện ở Vĩnh Tân, các khu
dự án khác, Khu bảo tồn biển Hòn Cau bị xóa sổ chỉ còn là vấn đề thời gian. Chất
lượng nước biển tại đây cũng sẽ thay đổi không còn giữ được độ mặn đặc biệt như
trước đây... Các đồng muối Cà Ná, Vĩnh Hảo còn bị khói bụi từ các nhà máy này
tác động. Không sớm thì muộn diêm dân và các công ty muối ở những vùng này sẽ đối
mặt với nguy cơ biến mất...”
Theo người dân địa phương, nước thải của Nhiệt điện Vĩnh Tân 2 xả ra biển, nóng hơn
nhiệt độ bình thường của nước biển, khiến hải sản biến mất. Vào tháng 2, 3 hàng
năm, tôm hùm con ở rạn san hô rất nhiều, nhưng nay cũng không còn. Nước dưới biển
nằm ở độ sâu 10m lúc nào cũng nóng hâm hẩm, các rạn san hô gần bờ đều bị chết, ốc
sò thì chết hả họng, cua tấp vô bờ chết thúi. Nước thải của Nhiệt điện Vĩnh Tân
2 xả ra biển gây ô nhiễm tới 5 lý, mỗi lần kéo lưới lên là thấy nước đỏ và nóng
hâm hẩm.
Từ ngày
14-16/4/2015, hàng ngàn người dân địa phương đã đổ ra quốc lộ 1A đoạn chạy qua
đây, khiến giao thông Bắc - Nam bị ách tắc hàng chục km, để phản đối việc Nhiệt
điện Vĩnh Tân 2 thải bụi than và xỉ vào môi trường gây ô nhiễm nghiêm trọng,
không chỉ trên đất liền mà cả một vùng biển rộng lớn.
Ngày 28/4/2017,
trước việc nhiều hộ dân sống gần bãi chứa tro xỉ than trên phản ánh, hàng chục
hecta cây trồng ở xã Vĩnh Tân bỗng lụi tàn rồi chết dần, gây thiệt hại cho sản
xuất, UBND tỉnh Bình Thuận đã có văn bản giao Sở TN-MT phối hợp với UBND huyện Tuy Phong thông báo kết quả
phân tích mẫu nước giếng, mẫu đất tại khu vực gần bãi chứa tro xỉ than của Nhà
máy Nhiệt điện Vĩnh Tân 2 cho các hộ dân biết, đồng thời khuyến cáo người dân tạm
thời không nên sử dụng nguồn nước ngầm (nước giếng) vào mục đích tưới tiêu cũng
như ăn uống. Theo đó, kết quả phân
tích hàm lượng Clorua trong nước ngầm của 3/4 hộ dân nơi đây vượt ngưỡng từ 1,2
đến 1,8 lần; hàm lượng Clorua trong 4/5 hồ nước phục vụ nhu cầu tưới tro xỉ vượt
từ 1,05 đến 1,8 lần; hàm lượng tổng số muối tan ở một số nơi mặn và rất mặn.
Vùng đất từ Phan Rang đến Tuy Phong - Bắc
Bình có khí hậu bán hoang mạc, khô nóng, nắng nhiều, lượng mưa ít nhất trong cả nước.
Nguồn nước chính mà người dân Tuy Phong thường sử dụng là nước ngầm và
nước giếng. Vì thế, việc tro và xỉ than của các nhà máy chỉ được xử lý đơn
giản bằng cách quy tập vào bãi rồi tưới nước lên sẽ làm nẩy sinh hai vấn đề
nan giải: (i) lượng nước tưới làm hao hụt nguồn nước ngọt vốn đã ít ỏi
dành cho sinh hoạt của người dân cũng như phục vụ canh tác; và (ii) các chất
độc trong tro và xỉ than vốn có hàm lượng rất cao, khi được tưới nước
hoặc gặp trời mưa chúng sẽ ngấm vào mạch nước ngầm và sau một thời gian
sẽ khiến toàn bộ vùng đất và vùng biển xung quanh bị nhiễm độc, bởi
theo vòng tuần hoàn, cuối cùng nước sẽ chảy ra biển.
Đáng quan ngại
hơn, trong 4 nhà máy nhiệt điện tại Vĩnh Tân (tổng công suất của hai nhà máy
Vĩnh Tân 4 và Vĩnh Tân 4 mở rộng chỉ bằng Vĩnh Tân 3) thì Trung Quốc làm tổng
thầu EPC đến 3 nhà máy là Vĩnh Tân 1, Vĩnh Tân 2 và Vĩnh Tân 3, đồng thời là chủ
đầu tư của Vĩnh Tân 1, nhà máy vừa được Bộ TN-MT cho phép xả gần 1 triệu m3 bùn
thải ra biển. (Theo một điều tra mới đây của Trung Quốc, hơn 70% doanh nghiệp nước này vi phạm về môi
trường.)
Quốc kỳ Trung Quốc đang tung bay tại Nhà máy
Nhiệt điện Vĩnh Tân 1, và sẽ còn bay phấp phới ở khu vực xung yếu này trong
hàng chục năm tới. Ảnh: Lê Anh Hùng
Mới một nhà máy
chính thức hoạt động mà tình trạng ô nhiễm môi trường ở Vĩnh Tân đã nghiêm trọng
như vậy thì khi tất cả các nhà máy của trung tâm nhiệt điện lớn nhất cả nước
này đi vào vận hành tình hình còn trầm trọng đến đâu? Đó là câu hỏi mà có lẽ
không một người dân Việt Nam nào muốn nghe câu trả lời.
Xem ra, giống như
ở Vũng Áng (Hà Tĩnh), số phận một vùng biển quan trọng và nhạy cảm cả về môi
trường lẫn an ninh quốc phòng của Việt Nam lại được người ta đặt vào tay Trung Quốc một
cách rất chi là vô tư.
Câu hỏi mà công
chúng Việt Nam muốn được giải đáp ở đây là: Trách nhiệm này thuộc về ai?https://www.voatiengviet.com/a/trung-quoc-phong-binh-thuan/3926058.html
Aucun commentaire:
Enregistrer un commentaire