Tranh luận về tiếng Pháp (tiếp tục từ blog HY)

Phân tích tiếp câu Antoine sửa nhé :

HY nói "tôi bận quá" là có ý cảm thán, Antoine dịch "tôi rất bận" là bỏ mất ý cảm thán.

HY nói "khi tôi có thời gian để học tiếng Pháp thì tôi buồn ngủ" (có thể tương đương với câu « khi tôi không buồn ngủ thì tôi không có thời gian học tiếng Pháp »), Antoine dịch là "ngay khi tôi mong muốn học tiếng Pháp thì tôi ngủ gật" ; hai ý này khác nhau rất xa, do bởi từ « souhaiter » (mong muốn, mong ước), khiến nó kém chặt chẽ. Câu của Antoine  có thể hiểu là "khi tôi không ngủ gật thì tôi không mong muốn học tiếng Pháp", là sai ý của bác HY.

HY nói "cái mẩu (câu) nhỏ này", Antoine nói "câu này". Thực ra xét về văn phạm, HY nói không chỉ một câu, mà nhiều câu. Như vậy câu dịch của Antoine sai.

HY nói "dịch giúp tôi", có thể hiểu là "giúp tôi dịch", vì lẽ ra việc dịch là của HY, bác Google đã làm giúp, hoặc làm giùm thay cho HY. Như vậy dịch "pour moi" là chính xác. « Pour moi » biến thành « me » đưa lên trước động từ là một cách nói không chính xác về mặt văn phạm, nhưng cũng được chấp nhận, nhất là trong văn nói.  Trong trường hợp này nó không gây nhầm lẫn, nhưng sẽ có trường hợp không thể làm như vậy được vì gây nhầm lẫn, hoặc thậm chí sai, ví dụ với câu "Antoine demande des explications à son professeur pour moi" (đó là câu hỏi tôi đặt cho "một độc giả" nhưng chính bác ấy đã lờ đi một cách đáng xấu hổ). 

Ví dụ khác « mon agent signe le contrat pour moi » (nhân viên môi giới của tôi ký hợp đồng giùm tôi/thay tôi ) khác hẳn với « mon agent me signe le contrat » (nhân viên môi giới của tôi ký hợp đồng với tôi/cho tôi ).

Ví dụ khác nữa « tu peux faire ça pour moi ? » (bạn làm cái này giùm tôi/thay cho tôi được không ? » khác hẳn với « tu peux me faire ça, à moi ? » (sao bạn dám/nỡ làm điều đó với tôi ? ).

Những ví dụ như vậy trong sách truyện tiếng Pháp, như « le Rouge et le Noir » chẳng hạn, là rất nhiều, chắc hẳn bạn « một độc giả » đã đọc. Vậy mà bạn ấy dám nói là tôi « sai sơ đẳng », « phải ngượng miệng ». Ai phải ngượng miệng ở đây ?

Chính là « một độc giả »  sai sơ đẳng vì bạn ấy nhầm « me » = « à moi » với « me » = « pour moi », nên phán một câu xanh rờn là « pour moi » phải biến thành « me » và đưa lên trước động từ.

Tôi nghĩ rằng « một độc giả » đọc sách còn ít quá (vì tiêu tốn thời gian vào việc ngồi rị mọ chẻ sợi tóc làm tư ), nên chưa gặp nhiều tình huống đa dạng, và bạn ấy ngây thơ tưởng rằng chỉ có một qui tắc ngữ pháp sơ đẳng duy nhất mà thôi, nếu không nói đúng như vậy là sai ! Đã thế cái qui tắc sơ đẳng nhất ấy lại còn bị nhầm nữa chứ !

PS. Có ví dụ  rất hay của Tự điển TFLi (Le Trésor de la langue française infformatisé - http://atilf.atilf.fr/tlf.htm) này :

Pour 2. En remplacement de, à la place de
a) (d'une personne). Je réponds pour lui, tu paieras, tu signeras pour lui. Allez vous reposer : je veillerai pour vous (LA MARTELIÈRE, Robert, 1793, v, 3, p. 58). Inscrivez donc le nom de mon père, si c'est possible; il aurait été content d'être là-dessus. Je donnerai pour lui (R. BAZIN, Blé, 1907, p. 245).