Vì sao, thưa Đức ông, mà tôi lại có điều gì phải nói với ngài ? Chúng ta có thể cùng nhau nói ngôn ngữ chung nào ? Làm thế nào mà chúng ta có thể hiểu được nhau ? Và có điều gì giữa ngài và tôi ?
Tuy nhiên cần phải trả lời ngài ; chính ngài đã bắt buộc tôi làm vậy. Nếu ngài đã chỉ tấn công cuốn sách của tôi mà thôi, thì tôi đã để cho ngài nói ; nhưng ngài đã tấn công con người tôi ; mà ngài càng có uy quyền lớn giữa mọi người, thì tôi càng phải không cho phép mình được im lặng khi ngài muốn làm tôi mất danh dự. Khi bắt đầu viết bức thư này, tôi không thể ngăn mình nghĩ về những sự lạ kỳ trong số phận của tôi. Chúng đã được dành riêng cho tôi. Tôi đã được sinh ra với đôi chút tài năng ; công chúng đã phán xét như vậy. Tuy nhiên tôi đã trải qua tuổi hoa niên trong một sự tối tăm hạnh phúc, mà tôi đã không hề tìm cách thoát ra. Nếu tôi đã tìm kiếm điều đó, thì chính nó đã là một sự kỳ lạ khi mà, trong suốt thời nhiệt huyết của tuổi thanh xuân, tôi đã không thể thành công, và tôi đã chỉ thành công quá mức vào thời kỳ sau đó, khi ngọn lửa nhiệt huyết này bắt đầu qua đi. Tôi đã gần đến lứa tuổi bốn mươi, và tôi đã có được, thay vì một gia sản mà tôi khinh thường, và một danh tiếng mà người ta đã khiến tôi trả giá thật là đắt, sự nghỉ ngơi và và những người bạn, hai thứ của cải duy nhất mà trái tim tôi khao khát. Một câu hỏi khốn khổ của viện hàn lâm đã lay động tâm trí tôi, dù tôi không muốn, xô tôi vào một nghề nghiệp mà tôi không được tạo nên để đảm nhận : một sự thành công bất ngờ đã chỉ ra những sự hấp dẫn quyến rũ tôi. Đám đông đối thủ tấn công tôi mà không hiểu tôi, với một sự mù quáng làm tôi nổi cáu, và với sự kiêu ngạo có lẽ đã gợi hứng sự kiêu ngạo cho chính tôi nữa. Tôi tự vệ, và từ cuộc tranh cãi này sang cuộc tranh cãi khác, tôi cảm thấy mình dần dần dấn thân vào nghề nghiệp, gần như không nghĩ tới điều đó. Như vậy có thể nói rằng tôi thấy mình đã trở thành tác giả vào cái tuổi mà người ta thôi không còn là tác giả nữa, và trở thành văn sĩ bởi chính sự coi thường của tôi với cái nghiệp này. Ngay khi đó tôi là một điều gì đó đối với công chúng ; nhưng sự bình yên và những người bạn cũng biến mất luôn. Những nỗi khốn khổ nào mà tôi không phải chịu đựng trước khi nhận được một chỗ yên ổn hơn và những mối ràng buộc hạnh phúc hơn ! Cần phải nuốt trôi những nỗi phiền muộn của mình ; chỉ cần một chút tiếng tăm để thay thế cho tôi tất cả. Nếu đó là một sự đền bù cho những người luôn không phải là chính mình, thì đó không bao giờ là sự đền bù đối với tôi.
-------------------------------------------------------------------
Pourquoi faut-il, monseigneur, que j'aie quelque chose à vous dire ? Quelle langue commune pouvons-nous parler ? comment pouvons-nous nous entendre ? et qu'y a-t-il entre vous et moi ?
Cependant il faut vous répondre ; c'est vous-même qui m'y forcez. Si vous n'eussiez attaqué que mon livre, je vous aurais laissé dire : mais vous attaquez aussi ma personne ; et plus vous avez d'autorité parmi les hommes, moins il m'est permis de me taire quand vous voulez me déshonorer. Je ne puis m'empêcher, en commençant cette lettre, de réfléchir sur les bizarreries de ma destinée : elle en a qui n'ont été que pour moi. J'étais né avec quelque talent ; le public l'a jugé ainsi : cependant j'ai passé ma jeunesse dans une heureuse obscurité, dont je ne cherchais point à sortir. Si je l'avais cherché, cela même eût été une bizarrerie que, durant tout le feu du premier âge, je n'eusse pu réussir, et que j'eusse trop réussi dans la suite quand ce feu commençait à passer. J'approchais de ma quarantième année et j'avais, au lieu d'une fortune que j'ai toujours méprisée et d'un nom qu'on m'a fait payer si cher, le repos et des amis, les deux seuls biens dont mon cœur soit avide. Une misérable question d'académie, m'agitant l'esprit malgré moi, me jeta dans un métier pour lequel je n'étais point fait : un succès inattendu m'y montra des attraits qui me séduisirent. Des foules d'adversaires m'attaquèrent sans m'entendre, avec une étourderie qui me donna de l'humeur, et avec un orgueil qui m'en inspira peut-être. Je me défendis et, de dispute en dispute, je me sentis engagé dans la carrière, presque sans y avoir pensé. Je me trouvai devenu pour ainsi dire auteur à l'âge où l'on cesse de l'être, et homme de lettres par mon mépris même pour cet état. Dès là je fus dans le public quelque chose ; mais aussi le repos et les amis disparurent. Quels maux ne souffris-je point avant de prendre une assiette plus fixe et des attachements plus heureux ! Il fallut dévorer mes peines ; il fallut qu'un peu de réputation me tînt lieu de tout. Si c'est un dédommagement pour ceux qui sont toujours loin d'eux-mêmes, ce n'en fut jamais un pour moi. 
Aucun commentaire:
Enregistrer un commentaire