mercredi 20 février 2013

Nguyễn An Ninh dịch "Dân ước" của Rousseau (2)


Con người sanh ra tự-do, mà ở xứ nào con người cũng bị đóng còng cả. Có người tưởng mình làm chủ kẻ khác, mà thật ra thì có lẽ lại còn nô-lệ hơn nữa. Bởi sao mà sanh ra diều đổi ngược ấy ? Điều ấy tôi không biết. Làm sao cho sự đổi ngược nầy hóa ra phải lẽ ? Điều này có lẽ tôi chỉ giải ra được.

Nếu tôi chỉ nhận cái cường-lực và các điều ở nơi cường-lực mà ra, thì tôi nói câu nầy : "Một đoàn dân bị người ép phải vâng lời người, mà đoàn dân ấy vâng lời người, thì đoàn dân ấy làm như vậy là phải. Đến lúc nó vùng quăng cái ách nô-lệ nổi, mà nó vùng quăng đi, thì điều nó làm ấy lại là phải hơn nữa. Vì, người khác dùng cường-lực mà đoạt lấy sự tự-do của nó, nay nó cũng dùng cường-lực mà giựt lại, thì một là nó có phép lấy cái tự-do của nó lại, hai là người ta không được phép giựt cái tự-do của nó."

Mà trong xã-hội, cái thứ-tự là một cái quyền-pháp trọng nhứt, gốc của các cái quyền-pháp khác. Nhưng cái quyền-pháp nây không phải khi không ở nơi Trời mà ra. Nó ở nơi những lời giao-kết mà ra. Ta phải tìm biết những điều giao-kết ấy. Nhưng trước hết tôi phải chỉ cho rõ chắc những điều tôi mới nói trên đây.

(Còn tiếp)

--------------------------------------------------------------------

CHAPITRE PREMIER

SUJET DE CE PREMIER LIVRE

L'homme est né libre, et partout il est dans les fers. Tel se croit le maître des autres, qui ne laisse pas d'être plus esclave qu'eux. Comment ce changement s'est-il fait? Je l'ignore. Qu'est-ce qui peut le rendre légitime? Je crois pouvoir résoudre cette question.
Si je ne considérais que la force, et l'effet qui en dérive, je dirais: Tant qu'un peuple est contraint d'obéir et qu'il obéit, il fait bien; sitôt qu'il peut secouer le joug et qu'il le secoue, il fait encore mieux; car, recouvrant sa liberté par le même droit qui la lui a ravie, ou il est fondé à la reprendre, ou l'on ne l'était point à la lui ôter. Mais l'ordre social est un droit sacré, qui sert de base à tous les autres. Cependant ce droit ne vient point de la nature; il est donc fondé sur des conventions. Il s'agit de savoir quelles sont ces conventions. Avant d'en venir là je dois établir ce que je viens d'avancer.

(à suivre)

14 commentaires:

  1. Ôi tôi vừa mới vào xem thử phần thống kê bài được đọc, thì thấy chỉ có 3 bác đọc bài dịch phần 2 của N. A. Ninh (mà chắc tôi là một), làm tôi buồn quá ! Chả lẽ các bác không thấy cả bản dịch và bản gốc đều hay tuyệt như thế nào ? (Tuy là dịch theo phong cách fantaisie kiểu Nhị Linh, hihi). Tôi thấy chủ yếu là các bác đọc bài về "Cùng viết Hiến pháp", sao mà các bác lại ưa thích bác Châu với bác Sơn quá vậy ? Chỉ sợ các bác lại về dí trẻ con học toán với lại vật lý, mơ sau này dành giải Fiels với lại Nobel, thì khổ thân chúng nó ! Tôi thà cho chúng nó tiền lì xì còn hơn, tuy là có hơi bần tiện một tí, nhưng mà còn có được chút niềm vui, ở cái thế giới toàn là cố gắng này (bọn teen nói "đừng cố quá kẻo mà quá cố"),

    RépondreSupprimer
  2. Bác cứ dịch đi đừng nản chí ạ :)

    RépondreSupprimer
  3. À, ý tôi là bác cứ post bài nào bác thấy hay, đừng ngại ít người đọc, rồi có lúc sẽ có người tìm đọc mà :)

    RépondreSupprimer
  4. Merci bác HY ! Tôi vừa mới vào blog Nhị Linh học mót được cách thêm mục Recent comments vào blog của tôi rồi đấy, bác thấy không ? Có dạo tự dưng mục ấy biến mất, làm tôi bực mình lùng sục mãi. Youpi ! Tôi sắp trở thành chuyên gia tin học rồi !!

    RépondreSupprimer
  5. hì, hay mà, bác cứ post đi

    post lên rồi bình luận, mở rộng, phản đối, đồng tình, ngất lịm, giãy nảy, rồi dần dần sẽ nhiều người đọc :)

    tôi là một trong mấy người đọc cái Nguyễn An Ninh này đấy :p

    RépondreSupprimer
  6. Bác mà thích đông người, thì để tôi dẫn link nhé :) cùng mảng thế kỷ XVIII của tôi luôn. Chỉ sợ đến lúc đông quá bác lại hết cả thích :p

    RépondreSupprimer
  7. Nhị Linh mới đọc "Les liaisons dangereuses" hay sao mà kích động quá vậy ?

    Bác có giỏi thì dẫn link đi, chỉ sợ mọi người nhào vô rồi lại nhào ra. Tôi cứ tưởng "hữu xạ tự nhiên hương" nên chờ mãi, hóa ra mọi người điếc mũi cả. Chắc là phải vật lộn như Nhị Linh mới kiếm được còm hihi. Cảm ơn bác vì cái bìa rất đẹp. Nhân tiện, tiền dịch Rousseau nó vẫn đợi chúng mình, chỉ có năm ngoái tôi gian nan quá.

    RépondreSupprimer
  8. Trời, tưởng bác buông vụ í rồi chứ, thế thì xốc lại nhé, tôi chỉ còn chút ít là xong thôi :)

    Vật lộn gian nan thấy khổ nhưng sau này dễ nhớ lại thời gian nan í mới là đáng sống :p

    RépondreSupprimer
    Réponses
    1. Cảm ơn bác an ủi, khổ cái, cứ qua khỏi gian nan, thì tôi lại thấy mình dốt quá. Các cụ nói : "Nghĩ lại thì #$%$ chả còn" :D

      Vâng, bác cứ "xốc lại" đi, còn tôi thì "xốc tới". Tôi thấy bác có góp mặt bên CCMR, bên ấy chắc cũng được đấy nhỉ, dựa oai hùm mà hehe ? Tôi định thử liên lạc nhưng không được, không biết có phải do trình độ tin học khiêm tốn không. Nhưng đã có bác ở đấy rồi thì chắc là "đầu xuôi đuôi lọt". Về Rousseau, thì chúng mình hễ xuất bản cuốn đầu tiên mà ổn, thì tuơng lai còn có thể được tài trợ dài dài. Đấy là ông chủ tịch hội CLARENS, chuyên về Rousseau, nói với tôi ý là như thế.

      Supprimer
  9. Bác bắt đầu nhận độc giả nhé :) kiểm tra phần thống kê đi hihi.

    RépondreSupprimer
  10. Cher Nhị Linh, bạn hiền thương mến, cảm ơn thiện ý và nỗ lực của bạn. Tôi xin thông báo tình hình như sau : số lượng xem tăng vọt, chủ yếu là từ Việt Nam (tăng gấp khoảng 6 lần, tức là trước đây thì đều đặn có khoảng 4, 5 bạn, bây giờ thì có 31 bạn, nhưng hình như 26 bạn ấy quan tâm đến comments hơn là bài đọc, thôi thì coi là mình nói chuyện có duyên đi, cho nó lạc quan, nếu không thì là vì các bạn ấy là fan của Nhị Linh, nên NL đi đâu thì các bạn ấy theo đấy, giống như Đàm Vĩnh Hưng ấy mà !) Về nước ngoài thì có thêm vài bạn người Nga, chắc là các bạn ấy ở Sibérie mùa đông, trời lạnh, nghe gấu hộc, sói hú, buồn quá nên bèn uống rượu vốt-ka và đọc Rousseau giải sầu.
    Chắc NL phải "bình luận, mở rộng, phản đối..." thêm một phen nữa xem nào :D

    RépondreSupprimer
    Réponses
    1. Hehehe, thông báo cho bác NL biết, mọi người đã vào blog đông đúc và đọc bài chăm chỉ, khen bác giỏi thật, hihi. Vậy thì sắp tới tôi sẽ dịch "Luận về nguồn gốc và cơ sở của sự bất bình đẳng giữa con người" của Rousseau để phục vụ các bác. Mời các bác đón xem, nhưng phải đợi vài bữa nữa nhé, vì trong mấy ngày tới, tôi còn đang bận việc khác.

      Supprimer
    2. :p đề pa tốt rồi, bác chạy đi thôi

      Supprimer
  11. Bạn cho mình hỏi tí, đoạn tiếng việt là bạn dịch hay là Nguyễn An Ninh dịch? Tôi nhớ là NAN có dịch sang tiếng việt một bản thì phải.

    RépondreSupprimer