Anh Aristote nói trúng, nhưng anh ta
lấy cái ngọn cho là gốc. Người sanh ra trong vòng nô-lệ
thì sanh ra đặng làm nô-lê, điều ấy không chối được.
Người mắc phải vòng nô-lệ thì mất hết cả quyền-lợi
của mình, cho đến không còn trông mong ra khỏi vòng
nô-lệ, lại say mê cái nô-lệ của mình như anh say rượu
thèm mê rượu nó làm cho mình ra ngu khờ vậy. Nếu có
người sanh ra làm nô-lệ như là Trời đã phú ra vậy, là
vì trước đã có người bị phải điều nghịch với
Trời nó buộc mình làm nô-lệ. Trước có cái cường-lực
nó ép làm nô-lệ, sau vì cái tánh yếu-nhát của bọn
nô-lệ nó truyền nối cái phường nô-lệ ra.
Tôi không nói về đức vua A-đông
và đức hoàng-đế Nô-ê là cha của ba anh chúa mà chia
nhau trái đất nầy. Tôi đây là con cháu của mấy người
ấy, lại có lẽ tôi là con cháu dòng cả, thì có lẽ tôi
đây được quyền làm chúa cả nhơn-loại. Thế nào đi
nữa, cũng còn điều này không cãi được, là trong lúc
ông A-đông một mình trên trái đất này thì ông ta là
chúa cả trái đất, như anh Robinson trôi bè đến một cái
cù-lao không người, làm chúa cả cái cù-lao ấy. Lại có
điều nầy lợi cho đức-vua, là ngôi trời yên vững,
không sợ nguy-loạn, giặc-giã.
(Còn tiếp)
-----------------------------------------------------------------
Aristote avait raison, mais il prenait l'effet pour la cause. Tout homme né dans l'esclavage naît pour l'esclavage, rien n'est plus certain. Les esclaves perdent tout dans leurs fers, jusqu'au désir d'en sortir; ils aiment leur servitude comme les compagnons d'Ulysse aimaient leur abrutissement (note 2). S'il y a donc des esclaves par nature, c'est parce qu'il y a eu des esclaves contre nature. La force a fait les premiers esclaves, leur lâcheté les a perpétués.
Je n'ai rien dit du roi Adam, ni de l'empereur Noé père de trois grands monarques qui se partagèrent l'univers, comme firent les enfants de Saturne, qu'on a cru reconnaître en eux. J'espère qu'on me saura gré de cette modération; car, descendant directement de l'un de ces princes, et peut-être de la branche aînée, que sais-je si par la vérification des titres je ne me trouverais point le légitime roi du genre humain? Quoi qu'il en soit, on ne peut disconvenir qu'Adam n'ait été souverain du monde comme Robinson de son île, tant qu'il en fut le seul habitant; et ce qu'il y avait de commode dans cet empire était que le monarque assuré sur son trône n'avait à craindre ni rébellions ni guerres ni conspirateurs.
(à suivre)
Aucun commentaire:
Enregistrer un commentaire