Nguyễn An Ninh dịch "Dân ước" của Rousseau (9)

Ta có thể trao thân ta cho kẻ khác được, chớ ta không được trao thân con của ta cho kẻ khác; vì con của ta sanh ra nó là người mà lại là người tự-chủ; quyền tự-do của chúng nó là của chúng nó, chỉ một mình chúng nó được dụng cái quyền ấy thôi. Khi chúng nó chưa đến tuổi khôn, cha mẹ được phép thế quyền cho chúng nó đặng giao-kết với người cho chúng nó được no-ấm; nhưng không được cho đứt chúng nó cho người khác, vì cho như vậy thì sái lẽ Trời đất và quá cái quyền làm cha. Muốn cho một nhà trị-quốc hay đè ép người hóa ra một nhà trị-quốc trúng lẽ, thì mỗi đời con-cháu trong dân, đến lúc lớn khôn, phải được quyền tự mình ưng nhận hay là bỏ phá cách trị-quốc ấy. Nhưng nếu vậy thì lại không thể gọi nhà trị-quốc ấy là ép-chế được.

(Còn tiếp)

------------------------------------------------------------ 

Quand chacun pourrait s'aliéner lui-même, il ne peut aliéner ses enfants; ils naissent hommes et libres; leur liberté leur appartient, nul n'a droit d'en disposer qu'eux. Avant qu'ils soient en âge de raison le père peut en leur nom stipuler des conditions pour leur conservation, pour leur bien-être; mais non les donner irrévocablement et sans condition; car un tel don est contraire aux fins de la nature et passe les droits de la paternité. Il faudrait donc pour qu'un gouvernement arbitraire fut légitime qu'à chaque génération le peuple fût le maître de l'admettre ou de le rejeter: mais alors ce gouvernement ne serait plus arbitraire.


(à suivre)