mercredi 9 septembre 2015

Tinh thần của vẻ đẹp (4)


Hi Loan về các bạn,

Mình quay lại ba tác phẩm nghệ thuật nổi tiếng của điện Louvre.

Mặc dù Louvre còn vô số tác phẩm nghệ thuật khác, được trưng bày ra hoặc lưu trữ dưới mặt đất, mà tác phẩm nọ thì đẹp hơn tác phẩm kia, và cứ ngắm càng nhiều thì ta càng cảm nhận được sự đa dạng của vẻ đẹp... Nhưng mà ta tạm chọn ba tác phẩm cực kỳ nổi tiếng này, vì chúng được sự thừa nhận của đông đảo công chúng, đặc biệt là các chuyên gia về nghệ thuật, và tôi tin là, khi các bạn ngắm chúng, các bạn sẽ đồng ý là chúng đẹp thật.

Vậy khi ta ngắm ba tác phẩm ấy, rất là khác nhau, thì ta có nhận ra điểm gì chung giữa chúng không? Cái gì khiến ta thấy là chúng đẹp? Bức tượng nữ thần chiến thắng giang cánh như đang bay lên, những nếp áo ướt dán vào thân mình (ôi không thể nào tưởng tượng nổi là cái ông nghệ sĩ điêu khắc ông ấy làm thế nào mà lại khiến đá lại có thể mang một cái vẻ tinh tế đến như thế !), cái dáng vẻ kiêu hãnh của nàng...

Bức tượng thần Vệ nữ của Praxitèle thì cho ta thấy một thân hình đẹp hoàn hảo, mặc dù mất hết cả đầu lẫn tay chân. Ở trong điện Louvre, một số tác phẩm khác thì ta phải đứng chiêm ngưỡng từ xa, còn bức tượng này thì ta có thể đến gần, đi xung quanh, thậm chí có thể chạm tay vào (nhưng không ai làm thế!), và trông nó mượt mà, mềm mại, sống động đến nỗi tôi đứng ngẩn tò te mất một lúc, và các bạn thử nhìn kỹ mà xem, vai, eo, hông, ngực, lưng, cặp mông ... tất cả đều đẹp một cách hoàn hảo, với một tỉ lệ hoàn hảo. (Cho nên tôi thấy những vòng eo 56, 58cm thì tôi cho là hơi quái vật, những bộ ngực phẳng lỳ, những cánh tay gày gò và những cặp mông không hề có múi đầy đầy lên, rồi các bạn cứ muốn thuyết phục mọi người rằng đấy là đẹp, e hèm, thì may ra các bạn thuyết phục được đàn ông Việt Nam thôi, vì các ông ấy đức hạnh quá, cứ phải nhịn thèm hoài, cho nên gày béo, cao thấp, to nhỏ, teo tóp hay xệ thõng gì các ông ấy cũng thấy đẹp hết !)

Bức tranh La Joconde thì có một vẻ đẹp khác, và xưa nay người ta vẫn ca ngợi cái nụ cười bí ẩn của nàng. Nàng ấy thì tất nhiên là đẹp, mặc dù là hơi béo quá, nhưng mà dù có không béo, thì đi thi hoa hậu chưa chắc đã đậu. Thế mà ta cứ ngắm mãi mà không rời mắt ra được, thì là vì sao?

Cho nên tôi cho là, cái đẹp nó có hai phần, phần vật chất cụ thể, là cái mà ta nhìn thấy, sờ thấy được, và phần tinh thần, là cái mà ta cảm thấy. Vậy điều gì làm ta cảm thấy đẹp? Tôi sẽ nói dài dòng và kỹ hơn ở trong bài kế tiếp, nhưng ở trong bài này, để kết luận, tôi sẽ nói giả thiết của tôi là, tinh thần của cái đẹp, đó là cảm giác dễ chịu khi ta ngắm một vật, một người nào đấy, và đó là một cảm giác thảnh thơi, nhẹ nhõm, bay bổng khiến cho ta duy trì được sự tập trung, chú ý.

Portrait de Juliette Récamier assise, par le baron Gérard en 1805. Musée Carnavalet (Wikipedia)

(còn tiếp)

Aucun commentaire:

Enregistrer un commentaire