Trong khi mà những tiện
nghi trong cuộc sống nhân lên, những nghệ thuật hoàn hảo
lên và xa hoa trải rộng; lòng can đảm chân chính suy yếu,
những phẩm hạnh quân sự lịm đi, và đó vẫn là tác
phẩm của khoa học và của tất cả những nghệ thuật
này đang thao túng trong bóng tối của căn phòng. Khi những
người Goths tàn phá Hy Lạp, tất cả các thư viện chỉ
được cứu khỏi lửa nhờ cái ý kiến được gieo bởi
một người trong số họ, rằng là cần phải để lại
cho kẻ thù những đồ đạc chuyên dụng để làm chúng
đổi hướng khỏi luyện tập quân sự và khiến chúng
vui thích với những bận rộn nhàn rỗi và ít vận động.
Charles VIII đã thấy mình trở nên chủ nhân của Toscane
và của vương quốc Naples mà gần như không phải rút
kiếm ra; và tất cả triều đình của ngài gán sự dễ
dàng không ngờ này cho sự việc là những ông hoàng và
giới quý tộc Italie đã vui thú trong việc khiến mình trở
nên tài tình và thông thái hơn là luyện tập để trở
nên mạnh mẽ và thiện chiến. Quả vậy, con người có
lương tri nói khi thuật lại hai đặc điểm này, tất cả
những ví dụ đều dạy cho chúng ta rằng trong luật lệ
chiến đấu và trong tất cả những luật lệ giống với
nó, thì việc học các khoa học thật là thích hợp trong
việc làm mềm yếu và ẻo lả đi những lòng can đảm
hơn là làm chúng mạnh mẽ và sống động.
Những người La Mã đã
thú nhận rằng phẩm hạnh quân sự đã tắt đi nơi họ
khi họ bắt đầu càng hiểu biết về những bức tranh,
những bức chạm khắc, những bình mỹ nghệ, và vun trồng
mỹ thuật; và như thể là cái vùng đất trứ danh này đã
được định phận vào việc không ngừng dùng làm ví dụ
cho những dân tộc khác, sự nổi lên của dòng họ
Medicis và sự phục hồi của văn chương đã làm rơi rụng
một lần nữa và có lẽ là mãi mãi cái danh tiếng thiện
chiến mà Italie có vẻ đã khôi phục lại được từ
cách đây vài thế kỷ.
-------------------------------------
Tandis
que les commodités de la vie se multiplient, que les arts se
perfectionnent et que le luxe s'étend; le vrai courage s'énerve,
les vertus militaires s'évanouissent, et c'est encore l'ouvrage des
sciences et de tous ces arts qui s'exercent dans l'ombre du cabinet.
Quand les Goths ravagèrent la Grèce, toutes les bibliothèques ne
furent sauvées du feu que par cette opinion semée par l'un d'entre
eux, qu'il fallait laisser aux ennemis des meubles si propres à les
détourner de l'exercice militaire et à les amuser à des
occupations oisives et sédentaires. Charles VIII se vit maître de
la Toscane et du royaume de Naples sans avoir presque tiré l'épée;
et toute sa cour attribua cette facilité inespérée à ce que les
princes et la noblesse d'Italie s'amusaient plus à se rendre
ingénieux et savants qu'ils ne s'exerçaient à devenir vigoureux et
guerriers. En effet, dit l'homme de sens qui rapporte ces deux
traits, tous les exemples nous apprennent qu'en cette martiale police
et en toutes celles qui lui sont semblables, l'étude des sciences
est bien plus propre à amollir et efféminer les courages qu'à les
affermir et les animer.
Les
Romains ont avoué que la vertu militaire s'était éteinte parmi eux
à mesure qu'ils avaient commencé à se connaître en tableaux, en
gravures, en vases d'orfèvrerie, et à cultiver les beaux-arts; et
comme si cette contrée fameuse était destinée à servir sans cesse
d'exemple aux autres peuples, l'élévation des Médicis et le
rétablissement des lettres ont fait tomber derechef et peut-être
pour toujours cette réputation guerrière que l'Italie semblait voir
recouvrée il y a quelques siècles.
Aucun commentaire:
Enregistrer un commentaire